Պատմություն երեք պայծառ աղջիկների մասին, որոնք իրենց գույներն են բերում աշխարհին

Three girls standing outdoors, holding hands with smiles, surrounded by trees.

- Երբ օգնության կարիք ունեցող մարդ եմ տեսնում, խառնվում եմ իրար. ի՞նչ անեմ, ինչպե՞ս օգնեմ,–մեր զրույցի ժամանակ անկեղծանում է 14–ամյա Իննան։

A girl in a purple t-shirt standing in front of a school building with trees.

-Անցյալ տարի, երբ Լեռնային Ղարաբաղում էինք դեռ, բլոկադա էր, մեծ (տարեցներ) մարդիկ չէին կարողանում գնալ հացի, ուտելիքի հերթ կանգնել։ Մենք՝ երիտասարդներով ամեն օր իրենց փոխարեն հերթ էինք կանգնում։ Կար նաև կազմակերպություն, որ իրենց ուտելիք՝ ապուր, հաց ու որոշ մրգեր էր տալիս։ Մենք գնում էինք, այնտեղից վերցնում այդ բոլորը ու տանում տատիկ–պապիկներին։ Հաջորդ օրն էլ, գնում ու դատարկ բանկաներն էինք հետ բերում։

A girl handing out small papers to students in a classroom with a young girl standing by the blackboard in the background.

Իննա Աթայանը, չնայած իր տարիքին, արդեն լավ գիտի ինչ ասել է օգնություն։ Երևանում էլ է փորձում մարդկանց օգտակար լինել․ դեղեր ենք վերցնում հիվանդանոցից ու բուժում ստացող մարդկանց փոխանցում․ «․․ ինձ դա հույս ա տալիս, որ իմ փոքրիկ օգնությամբ այդ մարդկանց կյանքը ինչ-որ բանով հեշտացնում եմ, հոգիս հանգստանում է, որ այդ օրը ինչ -որ բարի ու պիտանի բան արեցի»։

Իննային հանդիպեցինք Առինջի միջնակարգ դպրոցի բակում՝ իր ընկերների Սուսաննայի ու Նարեի հետ։ Աղջիկները միմյանց հետ ծանոթացել են դեռ ամռանը GLOW (Աշխարհն առաջնորդող կանայք) ճամբարի ընթացքում, երբ Հայաստանի տարբեր մարզերից 40 աղջիկ յոթ օր հնարավորություն ունեցավ ստանալ գիտելիքներ առաջնորդության, մարդու իրավունքների, սոցիալական ակտիվ ներգրավվածության, կամավորության, առողջություն, շրջակա միջավայրի ու էլի տարբեր հետաքրքիր թեմաների մասին։

Group of individuals in red and yellow t-shirts with the word "GLOW" printed on them, posing cheerfully in an outdoor area surrounded by trees.

Ծրագրի շրջանակներում Իննայենց թիմը այն վեց թիմերից մեկն էր, որի նախագիծը ֆինանսավորում ստացավ՝ իրագործելու համար։ Գլոու ճամբարն իրականցվում էր ՄԱԿ-ի Բնակչության հիմնադրամի ու Յունիսեֆի կողմից՝ Գյումրու Երիտասարդական նախաձեռնությունների կենտրոնի հետ համատեղ։

Three young girls in yellow shirts holding a large poster with various drawings and text.

A classroom scene with several students standing and sitting around desks, interacting with each other. Two students at the front are giving a presentation.

«Մեր թիմում երեքս էլ՝ երեք տարբեր գաղափարներ ունեինք։ Հետո իրար հետ նստած մտածեցինք, ընկեր Մարիամը մեզ շատ օգնեց ու ընտրեցինք Սուսիկի գաղափարը, բայց այնպես, որ երեք համայնքներն էլ ներգրաված լինեն»։

«Փոքրիկ նկարիչները և նրանց կայացման ճանապարհը»․ այսպես էին վերնագրել իրենց ծրագիրը, որի շրջանակներում պատանիներին կտորե պայուսակների վրա նկարչություն էին սովորեցնելու։ Աղջիկները հստակ աշխատանքի բաժանում էին արել՝ Սուսաննան սովորեցնելու էր նկարչություն և կտորի վրա աշխատելու տեխնիկան, իսկ Իննան ու Նարեն՝ կազմակերպչական հարցերով էին զբաղվելու։

Two students engage in a conversation while working on an art project in a classroom setting, with another student focused on painting in the foreground

A girl in in a black and white jacket explaining a young boy how to paint at a desk. Three girls in a classroom setting, with one person showing her tote bag while the other two watch attentively at her.

Երբ մենք այցելեցինք աղջիկներին, ծրագրի աշխատարան, վերջին դասն էր, աշխատանքները գրեթե պատրաստ էին։ Բոլորը գոհ էին արդյունքից։

Two girls collaborating over paperwork at a table in a classroom with a blackboard in the background.

Սուսաննա Դանիելյան, Կոտայքի մարզի Կաթնաղբյուր գյուղ.

- Սկզբում շատ անհանգիստ էի, որ չեմ կարողանա աշխատել իմ հասակակիցների հետ։ Առաջին դասին շատ լարված էի։ Միասին նաև պատրաստվում էինք դասին, նախապես զանգում էինք իրար, մեր քայլերն էինք որոշում, ով ինչ աշխատանք պետք է անի,-պատմում է Սուսաննան,-ով իր համայնքի պատանիներին ևս մասնակից է դարձրել այս ծրագրին,– հիմա էլ մտածում եմ, թե ինչ հետաքրքիր բան կարող ենք կազմակերպել մեր համայնքի, բայց արդեն փոքրերի՝ 5-10 տարեկանների համար։

Two girls engaged in painting at a table, using various colors and materials. Bright sunlight streams through a window, illuminating the room.

Նարե Սարգսյանի օգնությամբ էլ գտել են դասընթացն անելու վայրը։

«Ես Ճարտարից եմ (Լեռնային Ղարաբաղ), երբ եկանք այստեղ, մեզ շատ լավ դիմավորեցին բոլորը՝ երեխաները, տնօրենը, ուսուցիչները։ Հենց տնօրենն էլ աջակցեց, որ մեր ծրագիրը դպրոցում անցկացնենք, սենյակ տրամադրեց։ GLOW-ից սովորել եմ, որ մի փոքր ծրագիր գրելու համար, շատ ջանքեր են պետք, երկար ճանապարհ պետք է անցնես։ Իրականացնելն էլ հեշտ չի»։

A girl smiling in a garden with trees and a building in the background.

Այս ճամբարն հատկապես կարևորեցին Իննան ու Նարեն, որոնք Լեռնային Ղարաբաղից են ու այստեղ նոր ընկերներ ձեռք բերելու, նոր միջավայրին հարմարվելու հնարավորություն ստացան նաև այս ծրագրի շնորհիվ։

Three students are embracing in a classroom, expressing happiness with one another in front of a blackboard. Other classroom materials like markers and chalk are visible on a table nearby

Երբ խոսում են երազանքներից, Նարեն շատ չի սիրում պատմել, միայն, որ իրավաբան է ուզում դառնալ ու. «Էլի Արցախ եմ ուզում գնալ»:

Students interacting in a classroom with one student smiling and others conversing in the background.

Իննան մի փոքր անկեղծացավ․

«Շատ անհարմար է, որ 9 տարի մի մարդու հետ ես սովորում, իսկ հիմա այստեղ եմ, նոր մարդիկ, նոր միջավայր, ճիշտ է բոլոր հետ ընկերակցել եմ, բայց էլի կուզեի գնալ իմ էնտեղի դպրոցը, լինել սիրելի դասարանի ու դասղեկի հետ։ Այնտեղի դպրոցը սովորեցնում է լինել կայուն, ինքնահաստատված, լուրջ։ Շատ եմ կարոտում, հատկապես տատիկի տունը։ Այն ավելի հոգեհարազատ էր, հուշ է թողել․․․։ Վերջին օրը դուրս գալիս մի փոքր բանկայի մեջ հող եմ լցրել, վերցրել եմ մի խաղալիք, որը ինձ համար թանկ մարդիկ են նվիրել, ու իմ բարձը։

A girl handing out materials to students in a classroom with a young girl standing by the blackboard in the background.

Պատերազմն ու տեղահանությունը Իննայի վրա լուրջ հետք են թողել․

-Պատերազմի ժամանակ վախ կար իմ մեջ, ծնողներիս հետ ոչինչ չլինի ու մինչև հիմա էլ վախենում եմ ինձ հարազատ մարդկանց բաց թողնել։ Փոքր ժամանակվանից երազում էի բժիշկ դառնալ։ 2023 թվականի պատերազմին մեր տանից լսվում էին կրակոցների ձայները, շատ բարձր էին ու երբ տեսնում էիր, ոնց են մահացած մարդկանց, վիրավորներին իջեցնում, ինձ մոտ այն միտքն եկավ, որ ես այդ մարդկանց պետք է ինչ-որ կերպ օգնեմ ու ավելի հստակ որոշեցի, որ բժիշկ պետք է դառնամ։ Մեր բարեկամներից ու ծանոթներից շատերը զոհվեցին, վիրավորվեցին, ես հասկացա, որ մարդկանց կյանքը շատ թանկ է։ Ուզում եմ նաև աշխատեմ այն տեղերում, որտեղ ռազմական գործողություններ են կատարվում, որ օգնեմ մարդկանց։