- Երբ օգնության կարիք ունեցող մարդ եմ տեսնում, խառնվում եմ իրար. ի՞նչ անեմ, ինչպե՞ս օգնեմ,–մեր զրույցի ժամանակ անկեղծանում է 14–ամյա Իննան։
-Անցյալ տարի, երբ Լեռնային Ղարաբաղում էինք դեռ, բլոկադա էր, մեծ (տարեցներ) մարդիկ չէին կարողանում գնալ հացի, ուտելիքի հերթ կանգնել։ Մենք՝ երիտասարդներով ամեն օր իրենց փոխարեն հերթ էինք կանգնում։ Կար նաև կազմակերպություն, որ իրենց ուտելիք՝ ապուր, հաց ու որոշ մրգեր էր տալիս։ Մենք գնում էինք, այնտեղից վերցնում այդ բոլորը ու տանում տատիկ–պապիկներին։ Հաջորդ օրն էլ, գնում ու դատարկ բանկաներն էինք հետ բերում։
Իննա Աթայանը, չնայած իր տարիքին, արդեն լավ գիտի ինչ ասել է օգնություն։ Երևանում էլ է փորձում մարդկանց օգտակար լինել․ դեղեր ենք վերցնում հիվանդանոցից ու բուժում ստացող մարդկանց փոխանցում․ «․․ ինձ դա հույս ա տալիս, որ իմ փոքրիկ օգնությամբ այդ մարդկանց կյանքը ինչ-որ բանով հեշտացնում եմ, հոգիս հանգստանում է, որ այդ օրը ինչ -որ բարի ու պիտանի բան արեցի»։
Իննային հանդիպեցինք Առինջի միջնակարգ դպրոցի բակում՝ իր ընկերների Սուսաննայի ու Նարեի հետ։ Աղջիկները միմյանց հետ ծանոթացել են դեռ ամռանը GLOW (Աշխարհն առաջնորդող կանայք) ճամբարի ընթացքում, երբ Հայաստանի տարբեր մարզերից 40 աղջիկ յոթ օր հնարավորություն ունեցավ ստանալ գիտելիքներ առաջնորդության, մարդու իրավունքների, սոցիալական ակտիվ ներգրավվածության, կամավորության, առողջություն, շրջակա միջավայրի ու էլի տարբեր հետաքրքիր թեմաների մասին։
Ծրագրի շրջանակներում Իննայենց թիմը այն վեց թիմերից մեկն էր, որի նախագիծը ֆինանսավորում ստացավ՝ իրագործելու համար։ Գլոու ճամբարն իրականցվում էր ՄԱԿ-ի Բնակչության հիմնադրամի ու Յունիսեֆի կողմից՝ Գյումրու Երիտասարդական նախաձեռնությունների կենտրոնի հետ համատեղ։
«Մեր թիմում երեքս էլ՝ երեք տարբեր գաղափարներ ունեինք։ Հետո իրար հետ նստած մտածեցինք, ընկեր Մարիամը մեզ շատ օգնեց ու ընտրեցինք Սուսիկի գաղափարը, բայց այնպես, որ երեք համայնքներն էլ ներգրաված լինեն»։
«Փոքրիկ նկարիչները և նրանց կայացման ճանապարհը»․ այսպես էին վերնագրել իրենց ծրագիրը, որի շրջանակներում պատանիներին կտորե պայուսակների վրա նկարչություն էին սովորեցնելու։ Աղջիկները հստակ աշխատանքի բաժանում էին արել՝ Սուսաննան սովորեցնելու էր նկարչություն և կտորի վրա աշխատելու տեխնիկան, իսկ Իննան ու Նարեն՝ կազմակերպչական հարցերով էին զբաղվելու։
Երբ մենք այցելեցինք աղջիկներին, ծրագրի աշխատարան, վերջին դասն էր, աշխատանքները գրեթե պատրաստ էին։ Բոլորը գոհ էին արդյունքից։
Սուսաննա Դանիելյան, Կոտայքի մարզի Կաթնաղբյուր գյուղ.
- Սկզբում շատ անհանգիստ էի, որ չեմ կարողանա աշխատել իմ հասակակիցների հետ։ Առաջին դասին շատ լարված էի։ Միասին նաև պատրաստվում էինք դասին, նախապես զանգում էինք իրար, մեր քայլերն էինք որոշում, ով ինչ աշխատանք պետք է անի,-պատմում է Սուսաննան,-ով իր համայնքի պատանիներին ևս մասնակից է դարձրել այս ծրագրին,– հիմա էլ մտածում եմ, թե ինչ հետաքրքիր բան կարող ենք կազմակերպել մեր համայնքի, բայց արդեն փոքրերի՝ 5-10 տարեկանների համար։
Նարե Սարգսյանի օգնությամբ էլ գտել են դասընթացն անելու վայրը։
«Ես Ճարտարից եմ (Լեռնային Ղարաբաղ), երբ եկանք այստեղ, մեզ շատ լավ դիմավորեցին բոլորը՝ երեխաները, տնօրենը, ուսուցիչները։ Հենց տնօրենն էլ աջակցեց, որ մեր ծրագիրը դպրոցում անցկացնենք, սենյակ տրամադրեց։ GLOW-ից սովորել եմ, որ մի փոքր ծրագիր գրելու համար, շատ ջանքեր են պետք, երկար ճանապարհ պետք է անցնես։ Իրականացնելն էլ հեշտ չի»։
Այս ճամբարն հատկապես կարևորեցին Իննան ու Նարեն, որոնք Լեռնային Ղարաբաղից են ու այստեղ նոր ընկերներ ձեռք բերելու, նոր միջավայրին հարմարվելու հնարավորություն ստացան նաև այս ծրագրի շնորհիվ։
Երբ խոսում են երազանքներից, Նարեն շատ չի սիրում պատմել, միայն, որ իրավաբան է ուզում դառնալ ու. «Էլի Արցախ եմ ուզում գնալ»:
Իննան մի փոքր անկեղծացավ․
«Շատ անհարմար է, որ 9 տարի մի մարդու հետ ես սովորում, իսկ հիմա այստեղ եմ, նոր մարդիկ, նոր միջավայր, ճիշտ է բոլոր հետ ընկերակցել եմ, բայց էլի կուզեի գնալ իմ էնտեղի դպրոցը, լինել սիրելի դասարանի ու դասղեկի հետ։ Այնտեղի դպրոցը սովորեցնում է լինել կայուն, ինքնահաստատված, լուրջ։ Շատ եմ կարոտում, հատկապես տատիկի տունը։ Այն ավելի հոգեհարազատ էր, հուշ է թողել․․․։ Վերջին օրը դուրս գալիս մի փոքր բանկայի մեջ հող եմ լցրել, վերցրել եմ մի խաղալիք, որը ինձ համար թանկ մարդիկ են նվիրել, ու իմ բարձը։
Պատերազմն ու տեղահանությունը Իննայի վրա լուրջ հետք են թողել․
-Պատերազմի ժամանակ վախ կար իմ մեջ, ծնողներիս հետ ոչինչ չլինի ու մինչև հիմա էլ վախենում եմ ինձ հարազատ մարդկանց բաց թողնել։ Փոքր ժամանակվանից երազում էի բժիշկ դառնալ։ 2023 թվականի պատերազմին մեր տանից լսվում էին կրակոցների ձայները, շատ բարձր էին ու երբ տեսնում էիր, ոնց են մահացած մարդկանց, վիրավորներին իջեցնում, ինձ մոտ այն միտքն եկավ, որ ես այդ մարդկանց պետք է ինչ-որ կերպ օգնեմ ու ավելի հստակ որոշեցի, որ բժիշկ պետք է դառնամ։ Մեր բարեկամներից ու ծանոթներից շատերը զոհվեցին, վիրավորվեցին, ես հասկացա, որ մարդկանց կյանքը շատ թանկ է։ Ուզում եմ նաև աշխատեմ այն տեղերում, որտեղ ռազմական գործողություններ են կատարվում, որ օգնեմ մարդկանց։
